Mart - Nisan 2013 / Partinin Sesi / Sayı: 74 Parti burjuvazi ve diktatörlüğe karşı mücadele içinde gelişir. Partinin gelişim doğası, nicelik ve nitelik unsurlarını birlikte barındırır. Parti, gelişimini yönetebilmek için, gelişiminin nitelik ve nicelik unsurlarının bilincinde olmalı, daha da önemlisi gelişiminin gereklerine, ihtiyaçlarına iradi biçimde yanıt verebilmelidir. Siyasal bir parti bakımından nitelik biriktirme nedir? Bütün parti örgütleri, üyeler ve kadrolar, bu soruyu kendilerine sormalıdır. Önümüzde uzanan sürecin devrimci görevlerinin üstesinden gelebilmenin anahtarlarından birisi "nitelik biriktirme" olarak ortaya konduğuna göre, yönetici kadro ve örgütler bu 'sorun' üzerine düşünsel olarak yoğunlaşmalı, açık ve derin bir kavrayış elde etmeye çalışmalıdırlar. Bu, kendi alanlarında ve kendi durumlarında nitelik biriktirme çalışmasını bilinçli ve iradi biçimde ne kadar yürütüp yürütmedikleri gerçekliğinin eleştirel devrimci analizinden de güç almalı ve nihayet alanda partinin nitelik gelişiminin ihtiyaçlarına yanıt verecek çalışmaları yönetecek bir hareket planı inşasıyla tamamlanmalıdır. En genel ve en soyut bir biçimde tarif etmek gerekirse, nitelik biriktirme, partiyi parti yapan maya ve özelliklerin çoğaltılması ve artırılması ya da büyütülmesi ve yoğunlaştırılması demektir. Partide nitelik biriktirme ontolojik bir sorundur, bizzat onun varolması için gerekli "öncü ve önder" niteliklerin mayalanması, üretimi ve yeniden üretimidir. Partiyi parti yapan, onun öncü ve önder olma pratiği kadar, öncülük ve önderlik yetenek ve potansiyelidir. Ama unutmayalım öncülük ve önderlik "sorunu" kendini yalnızca partinin işçi sınıfı ve emekçi milyonlarla, ezilenlerle ilişkilenişinin; burjuvazi ve diktatörlükle mücadelenin genel bağlam ve düzeyinde ortaya koymaz, aynı zamanda fabrika, işletme, semt vb. bütün alan ve kesimlerde, partinin mahalle örgütleri, fabrika komite ya da hücreleri düzeyinde de ortaya koyar. Bu düzeyde doğası gereği daha somut ve daha pratik bir biçim alır. Öncülük ve önderlik sorununun sınıf mücadelesinin bütün düzeylerinde ortaya çıkması, parti yapısının bütün düzey ve alanlarında, bütün kesimlerinde (her birinin kendi düzeyinde olmak üzere) öncülük ve önderlik sorununun yansıdığı, varolduğu anlamına gelir. Böyle olduğu içindir ki, nitelik biriktirme, nitelik kazanma çalışması bütün parti örgütlerini ilgilendirir, bu açıdan bütün parti örgütlerinin ihmal edilemez görev ve sorumlulukları vardır. Devrimci marksist bir partiyi parti yapan öncü ve önder olma özelliklerinin büyütülmesi, yoğunlaştırılması ve geliştirilmesi anlamına gelen nitelik biriktirme çalışmasını, kadro ve örgütlerin moral-ahlaki ve ideolojik olduğu kadar teorik donanımlarının, örgütlenme-örgütleme, yönetme, siyasal önderlik, devrim ve sosyalizm militanlığı düzeylerinin yükseltilmesi biçiminde de tanımlayabiliriz. Bu tanımdan bakarak da her alan, bütün örgütler ve kadrolar nitelik biriktirme çalışması kapsamındaki görevlerini somutlaştırabilir. Diyelim ki, üyelik başvurusu yapan bir devrimciyi partiye aday üye olarak kabul ettiniz. Tüzüğün somutlaştırdığı bir aday üyelik süreci var. Aday üyelik sürecinde partiye kabul ettiğiniz bu devrimciye partili nitelikler kazandırmak için yürütmeniz gereken çalışmalar, somut görevleriniz vardır. Örneğin tüzüğün 1. maddesinin bağlayıcı emirlerine göre, bir parti örgütünde çalışması gerekir. O örgütün (hücre ya da çalışma grubu vb) organ çalışmalarına katılması, organ toplantılarına hazırlıktan tutalım da, organda kararların alınış ve görevlerin belirlenmesinden, planlama ve uygulamanın yönetimine, sonra da denetimine değin bütün bu alanlarda hem görüş açısı kazandırılması ve hem de uygulamalı olarak eğitilmesi gerekir. Disiplin, parti (kongre, merkez komitesi ya da üst yönetici örgütlerin) kararlarına uyma ve uygulama, organ kararlarını uygulama, örgütlü hareket etme yetenek ve deneyiminin kazandırılması vb gibi. İdeolojik bakımdan yeniden şekillendirilmeli, burjuva kapitalist düzenden partiye getirdiği düşünüş ve davranış şekilleriyle, yaşam biçimleri ve alışkanlıklarıyla mücadele edilmeli, "yaşamda devrimcilik, sosyalistlik" kriter ve duruşları kazandırılmaya çalışılmalıdır. Parti program ve stratejisi üzerine eğitim ve kavratma çalışmasını, siyasal, sosyal olaylara parti program ve stratejisinin görüş açısından bakma, ilişkilenme yaklaşımı kazandırılmasını, ha keza parti tarihi üzerinde eğitilmesi, parti tarihini kavratma ve deneyimlerini özümletme görevlerinizi yerine getirmeniz gerekir. Yoldaşa düzenli biçimde üyelik aidatını verme, parti basınını takip etme alışkanlığı kazandırılmalıdır vb. Daha da kapsamlı biçimde açıklanabilecek bu görevleri yerine getirmeye yönelik eylem ve etkinliklerin nitelik biriktirme çalışmasının (belli bir "alan"daki) çok somut görünümleri olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz... Şimdi şu soruyu soracağız, düz bir aynaya bakacağız: partiye yeni üyeler kazanma çalışması nasıl bir sıkılıkla yürütülüyor ve yeni üyelerin eğitimi ve hazırlığı bakımından durumumuz nedir? Diyelim ki, şurada deneyimi, birikimi sınırlı yoldaşlardan bir il komitesi veya alt merkez ya da bir semt komitesi kurdunuz. Deneyimsiz, birikimi sınırlı bir parti komitesi olarak alanına önderlik etmede yetersizliklerinin olacağını ve hatta yetersiz kalabileceğini daha baştan öngörebilirsiniz. Alana ideolojik bakımdan olduğu gibi siyasal ve örgütsel bakımlardan da önderlik edebilecek ve yönetebilecek düzeye ulaştırılması için o komitenin verili durumundan hareketle belirlenecek görevler nitelik biriktirme kapsamındadır. Bu komiteyi, yönetimi vb kendi haline bırakırsanız ne olur? Komite belki de kendi devrimci sorumluluk, yaratıcılık ve devrimci adanmışlığı ile partinin ulaşabildiği deneyimlerinden, öğrenebildiği uluslararası deneyimlerden yararlanarak gerekli nitelik birikimini dar pratikçi tarzda kazanabilir. Tabi el yordamıyla yürüyerek, kırk kez denenmişi deneyerek, kafasını sağa sola çarparak, bir çok hata yaparak ve çok daha uzun bir sürede vb. Çok değerli zaman ve enerji kaybıyla, yani kendiliğindenci tarzda. Ama en kötüsü de olabilir: kurduğunuz bu yeni örgüt, görev ve sorumluluklarına uygun özellikleri kazandıracak nitelik biriktirme çalışmasını yürütmediğiniz, planlayıp yönetmediğiniz, kendi kaderiyle başbaşa bıraktığınız zaman, eğer kendi iç dinamikleri, öz gücü de yetmiyorsa büyük olasılıkla bocalayacak, en iyi olasılıkla da komitenin bazı üyeleri öz güven kaybına uğrayacak, geri düşecek ve belki de bu başarısızlığın altında ezilip kalacaklardır. "Örgütsel kendiliğindencilik" pek çok devrimciyi bu türden felaketlere sürükleyen korkunç tehlikeli, sinsi bir düşmandır. Oysa her şey başka şekilde de cereyan edebilir. Kurduğunuz örgütün parti yapısındaki yerine uygun nitelikleri kazanması, biriktirmesi için yürütülecek çalışmaları saptayabilir, süreci tamamen iradi tarzda yöneterek, örgütünüzü ve tabi onu oluşturan kadrolarınızı bir yerden bir yere; daha doğrusu çalışmaya önderlik edebilecek ve yönetebilecek duruma, düzeye getirebilirsiniz. Yeri gelmişken ayrıntılandırmadan şunu vurgulamalıyız: bütün yerel yönetici örgütlerimizin "siyaset" ve "kadro üreten" yerel önderlik ve örgütlenme merkezleri olarak geliştirilmeleri güç birikimi gibi nicelik gelişimle ilgili yönler taşısa da, esasen nitelik birikimiyle ilgilidir, gerekli nitelik düzeyi elde etme sorunudur. Partinin nitelik gelişimine kafa yorduğumuz, nitelik birikiminin sorunlarını düşünüp tartıştığımız, ölçüp biçtiğimiz her durumda, yerel örgütlerimizin her birini ve muhakkak kendi konumlarından siyaset üretimini (siyasal refleks, siyasal insiyatif, partinin kendi güçlerine dayanarak siyasal savaşımı değişik araç ve biçimlerle geliştirme yeteneği, keza partinin cepheleştirme siyasetini uygulama çaba ve yaratıcılığı vb, bunların her biri siyasal niteliğin yansımalarıdır), siyasal bakımdan önderleşmelerinin sorunlarını devrimci analizin öncelikleri arasına almak, devrimci analizin çıkardığı sonuçlardan hareketle nitelik biriktirme görevlerini somutlaştırmak gerekir. Organ sekreterlerimizin bu görev için nasıl hazırlandıkları ya da daha doğrusu onları nasıl hazırladığımız, nitelik biriktirmeye dair başka bir çarpıcı örnektir. Organ sekreterlerinin eğitimi ve hazırlığı için (zaman zaman harcanan çabalar saklı kalmak kaydıyla) bir program geliştirmiş değiliz! Göreve getirilen organ sekreterleri pratik olarak işe koyulacak, geleneksel usta çırak ilişkisi bağlamında ne almışlarsa, ne görmüşlerse onları yapmaya, uygulamaya çalışacaklar, daha ileri ya da daha geri kendilerinden de ne katabiliyorlarsa katacaklardır. Bir bütün olarak aldığımızda bu dar pratikçi, alaylı dediğimiz yetişme tarzı devrimci kendiliğindenciliğin bir sonucu olduğu kadar, aynı zamanda onu yeniden üretecektir. İşte size örgütsel kendiliğindenciliğin elle tutulur somut bir örneği! Ve işte size örgütsel kendiliğindencilikle mücadelenin ve nitelik biriktirme çalışmasının somut bir alanı. Organ sekreterlerinin toplantı gündemlerinin şekillendirilmesinden toplantıların verimli ve güvenlikli tarzda düzenlenmesine, toplantılar arası zamanda yürütmenin yönetiminden organ üyeleri arasında koordinasyon ve bilgi akışının düzenlenmesine vb. değin konumlarının dikte ettiği özgün görev ve sorumlulukları vardır. Partimizin deneyim ve birikimlerine dayanarak organ sekreterleri olarak görevlendirilecek kadroların hazırlığı için asgari bir eğitim planı geliştirmek ve uygulamak hiç de zor değildir. Bu elbette ki, yalnızca bir eğitim ve bilinçlendirme sorunu olarak anlaşılamaz. Aynı zamanda uygulama-eylem-pratik deneyim kazandırma düzeyi de, eğitim ve hazırlığa dahildir... Kadrolaşma, yeni kadrolar kazanma, varolan kadrolara görevlerinin gereklerine uygun formasyon kazandırma çalışmalarında devrimci kendiliğindenciliğin yenilgisi kuşkusuz partinin kadro politikasına nitelik kazandıracaktır. Düzgün parti işleyişine ilişkin acil görevlerin başarısı kuşkusuz partiye nitelik kazandıracaktır. Bilgi akışından rapor düzenine; disiplinden dolaysız denetime vb. değin bu alandaki görevler yeterince vurgulanmıştır. Partinin örgütlülük düzeyinin yükseltilmesine dair sorun ve görevler de nitelik biriktirme çalışması kapsamındadır, nitelik biriktirmenin kavranmasına yardımcı olacak çarpıcı bir başka alandır. Partinin örgütlülük düzeyinin yükseltilmesi ile öncülük ve önderlik yetenek ve düzeyinin gelişimi doğru orantılıdır (bkz. PS, sayı 53 ). Keza yeni kadrolar kazanma dahil kadrolaşma, nitelik biriktirme kapsamındaki çalışmaların genel ve süreğen görevleri arasındadır. Burada partinin nitelik biriktirme kapsamındaki görevlerini vurgularken, kuşku yokki, yeni kadrolar kazanılmasını bu alandaki görevlerin en başına yerleştiriyoruz. Nitelik biriktirme yalnızca örgütsel görev ve sorunlarla, örgütlenme ve kadrolaşma sorunları alanıyla ilgili değildir. Partinin moral-manevi dünyasında, ideolojik alanda da nitelik biriktirme, nitelik kazanma kapsamında görev ve sorunları vardır. Partide devrimci ciddiyet ve disiplinin yüksekte tutulmasını, söz ve eylem birliğinin, sınırsız özveri ve devrimci adanmışlık ruhunun korunmasını vb. düşünün. Kadroların, partililerin, parti çeperinin ve ortamının günlük yaşamda ve ilişkilerde devrimci duruşlarının yeniden yeniden üretilmesi hayatidir. Çünkü, burjuva toplumun koşulları her gün her dakika partinin devrimci iradesini, devrimci, sosyalist amaçlarına bağlılığını, mücadele kararlılığını kemirir, çözücü rol oynar. Partililerin ideolojik bakımdan dönüştürülmeleri ve yapılandırılmaları kadar ve hatta ondan da önemlisi, parti saflarında ideolojik mücadelenin sürekliliğinin güvencelenmesi çok belirleyicidir. Parti saflarında gerek politik sorunlar, gerek kadro ve örgüt sorunları, gerekse de çalışma tarzı ve parti ortamının, partililer arasındaki ilişkilerin ve bir tüm olarak partililerin günlük yaşamının sorunları zemininde, devrimci ve sosyalist olmayan düşünüş ve davranışlarla, tavırlarla, alışkanlıklarla, ilişki ve yaşam biçimleriyle ideolojik mücadele, devrimci ve sosyalist düşünüşe, duruşa denk düşen yaşam kriterlerinin, yaşam tarzı, ilişki biçimleri ve alışkanlıkların yükseltilmesi görevleri de nitelik biriktirme çalışmaları kapsamında yer alır. Devrimci ve sosyalist iç ideolojik mücadele anlayışının süregenleşip, gelenekleşerek yerleşip, parti yaşamının dokunulmaz temellerinden biri haline gelmesi parti bakımından muazzam bir nitelik kazanımıdır. Kadroların iç ideolojik mücadele anlayış ve kültürlerinin geliştirilmesi, daha doğrusu partinin bu alandaki birikiminin özümlenmesi ve kadroların pratiğinde hayat bulması, iç ideolojik mücadeleyi partinin bütün günlük çalışmalarının, parti işleyiş ve yaşantısının yapısal doğal bir parçası haline getirerek, partinin devrimci ve sosyalist mayasına hem tükenmez bir besin kaynağı ve hem de çok sıkı ve daima faal bir elek kazandıracaktır. Kendi deneyimlerimizle de sabit olduğu gibi, parti saflarında ideolojik çalışma ve ideolojik mücadelenin ihmali, partide uzlaşmacı-eleştirel olmayan bir ortamın oluşmasını koşullandırmakta, bu ise partinin teorik, örgütsel, politik ve ideolojik, her bakımdan nitelik aşınması ve erezyonunu getirmekte, partiyi sıradanlaştırmaktadır. Evet partide yaşanan ideolojik kanamaya son verilmiştir, bununla birlikte, önlenemeyen ideolojik kanamanın yarattığı zaafiyetle, partiyi, kadroları ideolojik bakımdan bozan, zayıf düşüren sonuçlarıyla ideolojik mücadelenin sıkıca yürütülmesi güncelliğini korumaktadır. Partinin teorik donanımı alanında da nitelik biriktirmekten veya nitelik kazanmaktan sözedilebilir. Devrimci teoriye dayanması, devrimci partilerin varoluş koşulları arasındadır. Teorik donanımı, devrimci partilerin program, teori, strateji vb kurucu belgelerinde, parti basınında bu yöndeki çabalarda yer aldığı kadar, daha da önemlisi partinin varoluşunun en dinamik unsuru olarak, partinin kadro ve üyelerinin olayların gelişimini kavrama yeteneğinde ve düşünce açıklığında somutlaşır. Parti saflarına durmaksızın katılanların olması, sürekli mücadelenin yeni sorunları gündeme getirmesi vb dahil, partinin kendini teorik bakımdan yeniden üretmesi süregen bir sorun ve görev olarak gündemde kalır. Partililerin askeri alan ve güvenlikli çalışma dahil, her bakımdan pratik devrimci eğitimleri gibi, genel ve süreğen bir devrimci görev olarak, teorik eğitimleri ve donanımları sorunu, kadroların devrimci marksist teorik formasyonu sorunu vardır. Partililerin teorik donanımlarının, kadroların teorik formasyonlarının yükseltilmesi nitelik biriktirme çalışmasının alan ve görevleri arasındadır. Buradan bakıldığında da, her alan kendi somut durumundan hareketle yapabileceklerini, yapması gerekenleri somutlaştırabilir. Devrimci teoriyi önemsemeyen devrimcilik anlayışı ve pratiğiyle, keza devrimci teoriye karşı ilgisizlikle mücadele de, nitelik kazanma görevleri kapsamındadır. Parti çalışmasının bütün farklı alanları bakımından örnekler artırılabilir. Burada sıralanan örnekler nitelik biriktirme çalışmasının içerik ve kapsamını belirginleştirmekte, kimi görevlerini somutlaştırmaktadır. Ancak partinin nitelik biriktirmesinin tam da burada, daha doğrusu "parti çalışmasının nitelik kazanması"nın tüm bunların yanısıra, bir başka çarpıcı anlamı ve görünümü daha vardır. Siyasal bir ordu olarak partinin yeni mücadele cepheleri kurması, yani mücadele araçlarıyla donanması, partinin, parti çalışmalarının "yeni nitelikler kazanması" anlamına gelir. Örneğin, ondan yoksun bulunan şu alt merkezde, milis örgütlenmesinin kendi mantığı içerisinde kurulması, böyle bir mücadele araç ve tarzının çalışmalara, partinin mücadele repertuarına dahil edilmesi, o alanda parti çalışmasının ve parti örgütünün "yeni bir nitelik" kazanması anlamına gelir. Yerel parti örgütü kendi düzeyinde siyasal sınıf mücadelesini daha etkin bir şekilde yürütebilecek, değişik mücadele biçim ve yöntemlerinin daha kapsamlı ve etkin bir kombinezonunu çalışmalarında elde ederek güçlenecektir. Eğer filan kentte parti çalışması ajitasyon, propaganda ve eylem bütünlüğünden, örneğin sözlü propaganda çalışması örgütlenmediği için, yoksunsa, propaganda çalışmasının örgütlenmesi (başlıca görevi propaganda çalışması olan partililerden bir çalışma grubunun örgütlenmesi ve devreye sokulması gibi) hem parti çalışmasına nitelik kazandırır ve hem de bütünlüğünü sağlar. Bütünlüğün sağlanması esasen başlı başına nitelik kazanımıdır, parti çalışmasını daha etkili ve sonuç alıcı hale getirir. Kültür sanat alanı ya da teknik durum bakımından da parti çalışmasının "yeni nitelik kazanması" örneklenebilir. Kültür sanat alanın, cephesinin, merkezi veya yerel düzeylerde değişik kapsam ve formda ya da çapta örgütlenmemiş olması, parti çalışmaları bakımından onu güçsüz düşüren önemli bir eksikliktir. Açıktır ki, bu cephenin örgütlenmesi parti çalışmalarına yeni bir nitelik kazandırır, katar. Teknik işlerin profesyonelce örgütlenmemiş olması kitle ajitayonu çalışmaları bakımından birçok durum ve örnekte çok ciddi bir sorun olarak karşımıza çıkar. Bazen bayraklarımız, bazen de pankartlarımız, afiş ya da bildirilerimiz vb. mahçup eder bizi. Soru ve eleştirilere verecek yanıt bulamayız. "Hakikaten bu kadarı da olmaz!" dedirten durumlarla az karşılaşılmaz. Bazen içerikle ilgilidir, bazen hem içerik ve hem de formla, ama özellikle pek çok durumda biçimle ilgilidir sorun. Teknik alanın işin gereklerine uygun, profesyonelce örgütlenmemiş olmasının ya da ilkellik ve amatörlüğe, günübirlik çalışma alışkanlığına teslim olmanın sonuçlarıdır bunlar. Merkezi ya da yerel düzeylerde kitle ajitasyonu alanının görsel, yazılı basılı araçlarının teknik hazırlığının profesyonelce yürütülmesine yönelik her ciddi kadrolaşma ve örgütlenme adımının sonuçları çok geçmeden kendini alanlarda, duvarlarda ya da ekranlarda gülümseyerek, ışık saçarak gösterir. Nitelik kazanımı gözle görülebilir somutluktadır. Faşist diktatörlüğün partiye yönelik karşıdevrimci çalışmaları, diğer yandan partimizin yürüttüğü mücadelenin askeri ve siyasi gerekleri, istihbarat çalışmasıyla sitematik biçimde ilgilenilmesini gerektirir. Örneğin istihbarat çalışması merkezi, yerel ve kesimsel düzeylerde "bir şekilde" ya da özel biçimde örgütlenmemişse bu boşluk, bu açık, parti çalışmasını nitelik yönünden zayıf düşüren bir etken olarak sürekli işleyecektir. Bu partinin saldırı gücü açısından olduğu kadar, güvenliği, savunması için de geçerlidir. Böyle bir durumda istihbarat çalışmasının örgütlenmesinin partiye, parti çalışmasına yeni bir nitelik kazandıracağı söz götürür mü? Partimizin dönemsel hedeflerini, politik ve örgütsel bir atılımı hazırlamak ve başarmak, partiyi "bir politik ve manevi çekim merkezi" haline getirmek biçiminde özetleyebililiriz. Partinin dönemsel hedefleri, hem siyasal ve örgütsel kuvvet biriktirmeye -partinin gücünün büyümesi- hem de nitelik, öncülük ve önderlik yeteneği biriktirmeye, kazanmaya işaret ediyor. Demek ki, nitelik biriktirme kapsamındaki görevlerin yalnızca genel perspektiften değil, aynı zamanda ve özellikle partinin varolan gerçekliğinden hareketle somut ve özgün biçimde kavranması ve tanımlanması gerekir. Nitelik biriktirme çalışması, rutin parti çalışmasının temel bir yönü veya görünümüdür. Genel ve süreğen görevler arasındadır. Fakat diğer yandan düşmanla süregiden mücadelenin öyle dönemleri olabilir ki, partinin varlığı ve gelişimi bakımından nitelik biriktirme çalışması olağanüstü bir önem kazanabilir. Partimizin tarihinde nitelik biriktirmenin özel önem kazandığı dönemler olmuştur. Örneğin 4. Kongre öncesi ve sonrası yıllar nitelik biriktirme görevlerinin olağanüstü önem kazandığı süreçlerdir. "Örgütsel daralma, siyasal gerileme ve ideolojik kanamanın çarpıcı hale gelmesi" gerçekliğinin oluşmasında dönemin özel önem taşıyan nitelik biriktirme görevlerinin ihmalinin ve başarılamamasının önemli bir yeri, payı vardır. Nitelik biriktirme çalışması ve görevleri söz konusu olduğunda yönetici komite ve örgütlerin, kadroların özel rollerine dikkat çekiyoruz. Partide istikrarı yani ilkelerin ve parti çizgisinin dinamik sürekliliğini güvencelemek, nitelik biriktirme kapsamındaki görevlerin aksatılmamasına, ihmal edilmemesine, pratik kaygılarla ertelenip ötelenmemesine bağlıdır. Bunlar elbetteki herkesten önce partinin merkezi önderliğinin görev ve sorumluluğundadır; ama bütün bu görevler aynı zamanda yerel ve kesimsel önderliklerimizin asli sorumlulukları arasındadır. Merkezi önderliğin belirlediği, geliştirdiği genel perspektifler, hedef ve görevler ancak yerel ve kesimsel önderlikler tarafından anlaşıldığı, alanları için hareket planları biçiminde somutlaştırılıp pratikleştirildiği oranda gerçekten parti çizisinin varlığından sözedilebilir. Kuşkusuz bu, partinin nitelik biriktirmesi yeni nitelikler kazanması görevleri ve çalışmaları için de tamamen geçerlidir. Partide önderlik, merkezi önderlikle yerel ve kesimsel önderlikler arasında tamamlayıcı yapısal bütünlük temelinde gelişebilir, bu yapısal bütünlük kurulamazsa partide önderlik gelişemez, parti, önder parti olarak gelişemez.
|